سلیاک چیست؟

بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی است که در آن بدن به پروتئین گلوتن واکنش نشان می‌دهد. گلوتن در غلاتی مانند گندم، جو و چاودار یافت می‌شود. در افراد مبتلا به سلیاک، مصرف گلوتن باعث التهاب و آسیب به دیواره روده کوچک می‌شود که منجر به مشکلات گوارشی و سوء جذب مواد مغذی می‌گردد.

علائم بیماری سلیاک

علائم سلیاک می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد و از مشکلات گوارشی گرفته تا علائم غیرگوارشی را شامل شود. برخی از رایج‌ترین علائم عبارت‌اند از:

• علائم گوارشی: اسهال مزمن، یبوست، نفخ، دل‌درد و سوءهاضمه
• علائم غیرگوارشی: کم‌خونی، خستگی مفرط، کاهش وزن، پوکی استخوان، بثورات پوستی (درماتیت هرپتی‌فرم)
• در کودکان: اختلال رشد، تأخیر در بلوغ، تحریک‌پذیری، اسهال مکرر

دلایل بروز سلیاک

بیماری سلیاک ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. افرادی که سابقه خانوادگی سلیاک دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند. مصرف گلوتن و برخی عوامل محرک مانند استرس، عفونت‌های ویروسی و تغییرات هورمونی نیز می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

تشخیص سلیاک

برای تشخیص سلیاک، پزشک معمولاً از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کند:

• آزمایش خون: بررسی سطح آنتی‌بادی‌های مرتبط با سلیاک
• نمونه‌برداری از روده کوچک: بررسی آسیب‌های ناشی از گلوتن در دیواره روده
• تست ژنتیکی: بررسی وجود ژن‌های مرتبط با بیماری سلیاک

درمان و مدیریت سلیاک

تنها راه درمان مؤثر برای سلیاک، رژیم غذایی بدون گلوتن است. در این رژیم، مصرف تمام مواد غذایی حاوی گلوتن باید حذف شود. برخی از نکات مهم برای مدیریت سلیاک شامل موارد زیر است:

• حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی: مصرف نان، پاستا، کیک و بیسکویت‌های معمولی ممنوع است.
• جایگزین‌های بدون گلوتن: استفاده از آردهای جایگزین مانند آرد برنج، آرد بادام و آرد ذرت
• بررسی برچسب مواد غذایی: بسیاری از محصولات فرآوری‌شده ممکن است حاوی گلوتن پنهان باشند.
• مشاوره با متخصص تغذیه: برای اطمینان از دریافت مواد مغذی مورد نیاز

زندگی با بیماری سلیاک

افراد مبتلا به سلیاک می‌توانند با رعایت رژیم بدون گلوتن، زندگی سالم و بدون مشکل داشته باشند. همچنین آگاهی از رستوران‌ها و محصولات بدون گلوتن می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند. توجه به منابع غذایی حاوی آهن، کلسیم و ویتامین B نیز برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای مهم است.

جمع‌بندی

سلیاک یک بیماری خودایمنی است که نیاز به مدیریت دقیق دارد. تشخیص به‌موقع و رعایت رژیم بدون گلوتن، کلید اصلی کنترل این بیماری است. اگر مشکوک به سلیاک هستید، با پزشک مشورت کنید تا اقدامات لازم برای تشخیص و درمان انجام شود. در صورت نیاز به مشاوره تخصصی، تیم پزشکی دکتر زردی آماده کمک به شما خواهد بود.